جلسه دفاع از رساله دکتری آقای مسلم ناصری توسط معاونت آموزشی و پژوهشی دانشکده شیعه شناسی با مساعدت گروه علمی تاریخ و فرق تشیع برگزار شد.
عنوان رساله:
تحلیل گفتمان های قصه پردازی در عصر صفوی
(بامطالعه موردی قصه های ابومسلم نامه، حسین کرد شبستری و کلثوم ننه)
استاد راهنما: جناب استاد حسن زندیه
استاد مشاور: جناب استاد علی اصغر سلطانی
اساتید داور:
جناب استاد سیدمحمد حسینی
جناب استاد علی آقانوری
جناب استاد حسین ایزدی
عصر صفویان، صحنه رویارویی طیف‌ها و جریان‌های مذهبی- فرهنگی و فکری و به دنبال آن قدرت سیاسی بود. صفویان به خاطر جایگاه مذهبی و تصوفی خود، ابتدا برای غلبه بر حریفان، از ابزارهای فرهنگی نظیر قصه سود جستند؛ قصه‌هایی با قهرمانی ملی ـ مذهبی که ضمن سرگرم کردن قزلباشان، به‌عنوان مرام‌نامه‌ای اعتقادی در تشجیع و انسجام برای غلبه بر حریفان مخالف داخلی و خارجی نقش بارزی ایفا کرد؛ اگرچه این ابزار مهم پس از تثبیت حکومت صفویه و ورود و تسلط گفتمان شریعت، مورد بی‌مهری و تحریم قرار گرفت و راویان و دوستاران قصه بخصوص ابومسلم نامه مورد هجمه، تهدید و قتل واقع شدند.
این نوشتار می‌کوشد ضمن بازنمایی بافت تاریخی حکومت صفویان با تحلیل گفتمان نشانه‌شناسی، علل همگرایی موافقان و واگرایی مخالفان قصه را در گفتمان کلان"شریعت و طریقت" و دیگر گفتمان‌های پنهان در قصه‌پردازی این عصر، در سه قصه منثور "ابومسلم نامه، حسین کرد شبستری و کلثوم ننه" مطابق مربع ایدئولوژیک "وون دایک" و چهارچوب نظری لاکلا و موف، با استفاده از تمهیدات بلاغی ـ بیانی تبیین کند که چگونه گفتمان‌های متفاوت در قصه‌های عصر صفوی ظهور و بروز یافتند و چگونه گفتمانی در سده نخست توانست با استفاده از شگردهای تخریب، انکار، تهدید و حتی قتل، ضمن برجسته کردن خود، گفتمان قزلباشان، را به حاشیه براند؛ اما در سده پایانی به علت واگرایی و عدم قاطعیت همان گفتمان در نظارت و رعایت امور شرعی و تغییر نگرش قدرت سیاسی شاهان نسبت به صوفیان، در این مبارزه چندان موفق نبود. تلاش این رساله بر آن است تا با بازسازی بستر تاریخی و با تحلیل آثار ادبی سه دوره پیدایش، اقتدار و زوال، تسلط گفتمان‌های صاحب نفوذ را در قصه‌پردازی عصر صفوی بررسی و تبیین کند.
استفاده از قصه به‌گونه‌ای هدفمند جهت پیشبرد اهداف مذهبی و اندیشه‌ای و تلاش دیگر گفتمان‌ها رسیدن به قدرت و تفوق بر حریف، در سه دوره مذکور حکومت صفویان، موضوع این رساله است که بر شیوه توصیفی ـ تحلیلی، مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای استوار است.
کلمات کلیدی: قصه‌پردازی، قزلباشان، علما، قصه‌پردازان، تحلیل گفتمان نشانه‌شناسی، قصص ابومسلم نامه، حسین کرد شبستری، ننه‌کلثوم.
|
|
دانشکده ها دانشکده شیعه شناسی |
خدمات فناوری اطلاعات سامانه جامع آموزش |
بیانیه رسالت دانشگاه ادیان و مذاهب، نخستین دانشگاه تخصصی ادیان و مذاهب در ایران، برخاسته از حوزه علمیه، ضمن شناخت ادیان و مذاهب و تعامل و گفت و گو با پیروان آنها با تکیه بر مشترکات، در جهت همبستگی انسانی، تقویت صلح، کاهش آلام بشری، گسترش معنویت و اخلاق و معرفی عالمانه اسلام بر اساس آموزه های اهل بیت علیهم السلام به پژوهش و تربیت نیروی انسانی متخصص اقدام می نماید. |
